Krwiodawstwo

O krwiodawstwie PCK

„Oddając krew – darujesz życie” – to hasło towarzyszy działaniom Polskiego Czerwonego Krzyża od blisko 60 lat – od czasu, gdy Stowarzyszenie zajęło się kompleksową organizacją i promocją honorowego krwiodawstwa oraz uświadamianiem znaczenia krwi w ratowaniu życia i zdrowia ludzkiego.
Wiele osób słusznie kojarzy związki PCK z okresem międzywojennym, kiedy to za jego sprawą tworzone były pierwsze placówki służby krwi. Pierwszym ośrodkiem w Polsce, który zajmował się problemami transfuzjologii, był „Instytut Pobierania i Konserwacji Krwi”, utworzony w 1935 r. w Warszawie, przy którym działał także „Ośrodek Krwiodawstwa”. Rok później powstał w Łodzi „Ośrodek Przetaczani Krwi”, który działał przy Centralnej Stacji Wypadkowej PCK. W okresie powojennym również Polski Czerwony Krzyż zajął się odbudową placówek ochrony zdrowia, w tym także pracujących na ich potrzeby stacji krwiodawstwa. Pierwsza z nich utworzona została w marcu 1945 r. w Łodzi. Do roku 1948 było ich już 8 w różnych częściach kraju.

Upaństwowienie szpitali, placówek opieki zdrowotnej, stacji pogotowia i stacji krwiodawstwa – nastąpiło na podstawie ustawy z dnia 28.10.1948 r. o zakładach społecznej służby zdrowia i planowej gospodarce w służbie zdrowia (Dz.U. nr 55 poz.434). Na tej podstawie wydano Zarządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29.08.1950 r. (MP nr A 98 poz.1228-1232 i Okólnik nr 90-50 z dnia 13.12.1950 r. w sprawie: bezpośredniego nadzoru nad placówkami doraźnej pomocy i krwiodawstwa (177 stacji ratunkowych i 14 stacji krwiodawstwa PCK).

Nie zakończyło to jednak aktywności Polskiego Czerwonego Krzyża na polu krwiodawstwa. Co prawda, za sprawy związane z pobieraniem, przechowywaniem, przetwarzaniem i dystrybucją krwi odpowiada służba krwi podległa Narodowemu Centrum Krwi w Warszawie, jednak planowe i rytmiczne zaopatrzenie regionalnych centrów krwiodawstwa i krwiolecznictwa w życiodajną krew możliwe jest przede wszystkim dzięki honorowym dawcom.

Rok 1958 traktowany jest jako oficjalny początek honorowego krwiodawstwa w Polsce. Zaprzestano wówczas płatnego pobierania krwi, z wyjątkiem dawców specjalnych – poddawanych seroferezom z przeznaczeniem osocza na produkcję surowic wzorcowych i immunoglobuliny anty-D. W 1958 roku pozyskano 2,5% krwi od honorowych krwiodawców, aby w 1992 roku dojść do 99%.

Upowszechnianiem wiedzy o krwi, potrzebie jej oddawania oraz zachęcaniem do aktywnego uczestnictwa w honorowym krwiodawstwie od początku – zgodnie z decyzją ówczesnych władz państwowych zajął się Polski Czerwony Krzyż i ten rok przyjęty został jako początek zorganizowanego Ruchu Honorowego Krwiodawstwa PCK.
Ruch Honorowego Krwiodawstwa jest integralną częścią struktury PCK i obecnie zrzesza blisko 200.000 członków i wolontariuszy, którzy poza systematycznym i planowym oddawaniem krwi, promują oraz upowszechniają ideały Ruchu, zjednując mu tym samym nowych sympatyków.

Ruch HDK PCK tworzą honorowi dawcy krwi – członkowie i wolontariusze Polskiego Czerwonego Krzyża skupieni w Klubach HDK PCK oraz innych jednostkach organizacyjnych Stowarzyszenia. Kluby, jako podstawowe jednostki organizacyjne PCK, zrzeszają dawców w środowiskach lokalnych: miejscach zamieszkania, pracy lub nauki. Podejmowane przez nie inicjatywy to m.in.: doraźne akcje poboru np.: w odzewie na apel służby zdrowia, szkolenia, pogadanki, konkursy, wspólne wyjazdy lub imprezy integracyjne, rekreacyjne czy sportowe. Rady HDK działają przy zarządach oddziałów rejonowych i okręgowych PCK – stosownie do ich decyzji w tej sprawie, a ich działalność dotyczy przede wszystkim koordynacji i inspiracji prac klubów oraz współpracy ze służbą krwi. Nad całokształtem prac Ruchu oraz jego ogólnopolską strategią czuwa, powołana przez Zarząd Główny PCK, Krajowa Rada Honorowego Krwiodawstwa PCK.

Dlaczego warto zostać krwiodawcą?

Decyzja o oddaniu krwi, staniu się krwiodawcą, to początek drogi do zyskania ogromnej satysfakcji, wypływającej ze wiadomości, że być może Twoja krew uratuje życie innego człowieka. To również sposób na zwiększenie poczucia bezpieczeństwa własnego i spokoju o bezpieczeństwo zdrowia i życia osób Ci najbliższych. Już po pierwszej donacji poznasz grupę swojej krwi, która zostanie wpisana do legitymacji hdk – może przydać Ci się to w przyszłości – nawet wielokrotnie. Jako krwiodawca masz zapewnioną bieżącą kontrolę stanu swojego zdrowia – ogólne badanie lekarskie i systematycznie aktualizowane wyniki badań laboratoryjnych. Komu pomagasz? Wszystkim chorym, potrzebującym krwi oraz samemu sobie. Kiedyś też możesz jej potrzebować.

Jeśli jesteś już pełnoletni, a nie przekroczyłeś 65-ego roku życia, ważysz 50 kg lub więcej, Twoje samopoczucie nie budzi niepokoju, masz dobrą wolę pomagać innym ludziom, to zgłoś się do najbliższej placówki publicznej służby krwi. Na wizytę w RCKiK wybierz się najlepiej po lekkim, beztłuszczowym posiłku. Koniecznie weź ze sobą dokument tożsamości (np.: dowód osobisty, prawo jazdy, paszport),

Po oddaniu krwi przekonasz się, że naprawdę warto zostać krwiodawcą!

Co to jest krew i dlaczego jest potrzebna?

Krew płynąca w żyłach i tętnicach jest źródłem sił życiowych u każdego człowieka już od momentu poczęcia. Jest żywą tkanką złożoną z komórek – krwinek czerwonych, białych i płytkowych, które zawieszone są w części płynnej krwi zwanej osoczem. Jej składniki tworzą wysoko-rozwinięty system obronny i transportowy, od istnienia którego zależy nasze życie i zdrowie.

Każdy składnik krwi ma swoje odrębne zadanie:

• krwinki czerwone transportują tlen do komórek ciała
• osocze przenosi różne białka (w tym przeciwciała i czynniki krzepnięcia krwi) oraz składniki odżywcze (np. glukozę)
• krwinki białe są jednym z elementów systemu obronnego skierowanego przeciwko czynnikom powodującym choroby
• płytki krwi biorą udział w zatrzymywaniu krwawienia

Krew transportuje również rozmaite produkty przemiany materii z komórek i narządów do miejsc, w których są wydalane. W krwioobiegu dorosłego człowieka krąży około 5 litrów krwi.

W ciągu roku w Polsce konieczne jest dokonanie około miliona transfuzji. Krew jest potrzebna codziennie, w dużych ilościach ponieważ jest bezcennym lekiem, którego mimo wielu prób i postępu w nauce nie udało się wytworzyć syntetycznie. Jest niezbędna nie tylko ofiarom wypadków, ale także cierpiącym na szereg poważnych chorób. Przetaczana podczas transfuzji lub podawana w postaci przetworzonych preparatów, pozwala ratować życie i zdrowie.

 Kto to jest krwiodawca?

Honorowym Dawcą Krwi zostaje każdy, kto chociaż raz oddał honorowo krew. Otrzymuje wówczas tytuł i legitymację „Honorowego Dawcy Krwi”. Wydaje ją odpowiednia jednostka publicznej służby krwi. To jednak tylko formalne określenie. Jego prawdziwy sens jest dużo głębszy.

Krwiodawca to człowiek o większej niż przeciętna wrażliwości na sprawy ludzkie, skłonny do bezinteresownego działania na rzecz nawet nieznanego chorego czy ofiary wypadku.
Honorowy dawca krwi to także pewna postawa życiowa, wynikająca z dużego zrozumienia dla potrzeby leczenia krwią lub ratowania życia ludzkiego przez podanie niezastąpionego leku, jakim jest krew. To altruista, stawiający sobie za cel pomaganie innym, być może również swoim bliskim, kolegom przyjaciołom – czasem, jak wykazują liczne przypadki, także sobie samemu.

Honorowy dawca krwi to człowiek, taki jak Ty, kiedy podejmie decyzję o podzieleniu się cząstką siebie z innymi.

Każdy krwiodawca może uzyskać bezpłatnie wyniki swoich badań laboratoryjnych (oznaczenie grupy krwi z wpisem do dokumentu, morfologia, badania wirusologiczne). Oddawanie krwi jest całkowicie bezpieczne. U niewielkiej ilości dawców (ok.2,5%) mogą wystąpić krótkotrwałe zawroty głowy. Na wszystkich etapach oddawania krwi używa się wyłącznie sprzętu jednorazowego użytku, w związku z czym, nie grozi Ci zakażenie wirusami przenoszonymi drogą krwi. Poza tym, nim zakwalifikuje się kogoś jako dawcę, musi on przejść badania lekarskie i laboratoryjne. Musi być pewność, że jego krew będzie bezpieczna dla biorcy.

Po oddaniu krwi pełnej lub preparatu otrzymasz ekwiwalent o równowartości 4.500 kcal (czekolada). Dzień oddawania krwi jest wolny od nauki, pracy! (nieobecność usprawiedliwiona). Należy tylko pamiętać o zabraniu odpowiedniego zaświadczenia.

Co to jest honorowe krwiodawstwo?

Krwiodawstwo zwykle definiowane jest jako akcja społeczna mająca na celu pozyskiwanie krwi od osób zdrowych na rzecz osób wymagających transfuzji krwi (np.: podczas operacji chirurgicznej) lub do produkcji preparatów krwiopochodnych. Można jednak rozumieć jako działanie wynikające z najprostszego odruchu serca – ratowanie życia anonimowych chorych i ofiar wypadków.

Świadomość wielu ludzi, że tylko oni sami mogą podarować służbie zdrowia jedyny w swoim rodzaju, niezastąpiony i niezwykle cenny lek, sprawiła, że w minionym wieku zaistniał ruch ludzi dobrej woli, chcących zrobić coś bezinteresownie dla dobra innych. Krwiodawstwo jest wyrazem bezinteresownej miłości bliźniego, przejawem solidarności społecznej – tym cenniejszej, że nie wyłącznie deklaratywnej, a potwierdzonej bardzo konkretnym działaniem.

Dlaczego krew jest tak potrzebna?

Krew to jeden z podstawowych i chyba najważniejszy płyn ustrojowy w organizmie człowieka. Różne sytuacje życiowe mogą powodować utratę większej lub mniejszej jej ilości. Przy niewielkim ubytku, nasz organizm jest w stanie sam go zregenerować. Większe krwotoki mogą stać się przyczyną realnego zagrożenia życia lub zdrowia poszkodowanego. Również wiele chorób, mogących zaistnieć bez nagłych wypadków, wymaga podania pacjentowi krwi pełnej lub pojedynczych jej składników. Stąd też zawsze istnieje potrzeba oddawania krwi. Mimo ogromnych postępów, jakie czyni w ostatnich latach medycyna, nie udało się wynaleźć preparatu sztucznie wytwarzanego, który mógłby w pełni zastąpić życiodajny płyn, nieustannie krążący w naszych tętnicach i żyłach. Współczesna opieka medyczna nie jest w stanie obejść się bez ważnych partnerów – krwiodawców, którzy są jedynym źródłem zaopatrzenia w ten niezastąpiony lek.

Krew jest pobierana od pełnoletnich, zdrowych osób, które zdeklarują dobrą wolę podzielenia się swą płynną tkanką. Przechodzą wówczas ścisłe badania dotyczące: przebytych chorób (kwestionariusz) i badanie wstępne (ciśnienie krwi, poziom hemoglobiny, badanie osłuchowe i palpacyjne + wywiad lekarski).

Wypełniając kwestionariusz kandydat na dawcę krwi po pierwsze uświadamia sobie sytuacje zagrożenia własnego zdrowia, po drugie przekazuje lekarzowi kwalifikującemu ważne informacje, dotyczące podróży po miejscach zagrożonych endemicznymi chorobami (np.: malaria) czy potencjalnie groźnych zachowań seksualnych. Można je przekazywać bez najmniejszych obaw – wszystkie pozostają poufne. Resztę wątpliwości rozwieje lekarz kwalifikujący podczas właściwego badania i rozmowy z kandydatem.

Akcje PCK

Pierwszy w kraju ośrodek zajmujący się problemami krwiodawstwa został utworzony w 1935 roku przy Szpitalu Polskiego Czerwonego Krzyża w Warszawie. Otrzymał on nazwę Instytutu Pobierania i Konserwacji Krwi. Rok później Polski Czerwony Krzyż zorganizował w Łodzi Centralną Stację Wypadkową, w skład której wchodził Ośrodek Przetaczania Krwi. W pierwszych latach działalności obydwa ośrodki zajmowały się opracowaniem zasad i podstaw leczenia krwią i ich popularyzacją.

Obecnie Polski Czerwony Krzyż zajmuje się promocją idei honorowego krwiodawstwa poprzez różne akcje i kampanie, które prowadzą wolontariusze i honorowi dawcy krwi zrzeszeni w Klubach HDK PCK.

OGNISTY RATOWNIK – GORĄCA KREW

Celem akcji jest pozyskanie krwi i aktywizacja lokalnych środowisk strażaków zawodowych i ochotniczych do promowania idei honorowego krwiodawstwa. Dotarcie do jednostek straży pożarowej i indywidualnych członków z ideą honorowego krwiodawstwa pozwoli pozyskać dla krwiodawstwa grono ludzi społecznie zaangażowanych, sprawnych i zdrowych. Baza remiz Ochotniczej Straży Pożarnej stanowi w wielu wsiach i mniejszych miasteczkach centra życia społecznego i kulturalnego, dlatego też stwarza możliwość zorganizowania wielu struktur społecznych, co w przyszłości przyczyni się do dalszego rozwoju ruchu honorowego krwiodawstwa  oraz regularnego oddawania krwi w lokalnych środowiskach.  

MŁODA KREW RATUJE ŻYCIE

Celem konkursu jest zachęcenie uczniów i studentów do popularyzowania idei honorowego oddawania krwi oraz zebranie jak największej ilości krwi w danej placówce szkolnej. Dzięki zaangażowaniu młodzieży idea honorowego krwiodawstwa szerzona jest wśród lokalnych środowisk, co przekłada się na wzrost liczby osób, które chcą podzielić się „cząstką siebie”.  Uczestnicy przyczyniają się do poprawy bezpieczeństwa zdrowia i życia naszego społeczeństwa.

ZBIERAMY KREW DLA POLSKI  – GRUPA MUSZKIETERÓW

Akcja przeprowadzana jest przy współpracy sieci supermarketów Intermarche i Bricomarche. Celem jest  przeprowadzeniu jak największej liczby akcji pobrań krwi w danym rejonie oraz promowanie idei honorowego krwiodawstwa. Wydarzeniu towarzyszy szereg atrakcji począwszy od pokazów pierwszej pomocy i ratownictwa po konkursy plastyczne i występy artystyczne.

MOTOSERCE – KREW JEST DAREM ŻYCIA

Akcja przeprowadzana jest wspólnie z Klubami Motocyklowymi zrzeszonymi w Kongresie Polskich Klubów Motocyklowych i ma zwrócić uwagę na ciągłą potrzebę krwi w polskich szpitalach.

Uprawnienia krwiodawców

Krwiodawstwo jest oparte na zasadzie dobrowolnego i bezpłatnego oddawania krwi. Krwiodawca nie otrzymuje za oddaną krew i jej składniki pieniędzy. Jednak aby docenić poświęcenie za oddaną cząstkę siebie, jako wyraz wdzięczności zostały przez państwo stworzone uprawnienia. W zależności od nabytego tytułu dotyczą one Honorowych Dawców Krwi lub dawców z tytułem „Zasłużony Honorowy Dawca Krwi”. 

Podstawowe uprawnienia Honorowych Dawców Krwi:

• zwolnienie od pracy w dniu, w którym oddaje krew, i na czas okresowego badania lekarskiego dawców krwi na zasadach określonych w odrębnych przepisach, zwrot utraconego zarobku na zasadach wynikających z przepisów prawa pracy,
• zwrot kosztów przejazdu do Centrów Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa na zasadach określonych w przepisach w sprawie diet i innych należności z tytułu podróży służbowych na obszarze kraju, koszt przejazdu ponosi Centrum,
• posiłek regeneracyjny po oddaniu krwi lub jej składników o wartości kalorycznej 4.500 kalorii,
• dawcom rzadkich grup i dawcom, którzy przed pobraniem zostali poddani zabiegowi uodpornienia lub innym zabiegom w celu uzyskania osocza lub surowic diagnostycznych, przysługuje oprócz wymienionych uprawnień ekwiwalent pieniężny za pobraną krew i związane z tym zabiegi,
• możliwość odliczenia darowizny na cele krwiodawstwa w danym roku podatkowym.

Każdej kobiecie, która oddała co najmniej 5 litrów krwi i każdemu mężczyźnie, który oddał co najmniej 6 litrów krwi oraz każdemu kto oddał odpowiadającą tej objętości ilość innych składników krwi przysługuje tytuł i odznaka „Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi”.

Dodatkowe przywileje przysługujące Zasłużonemu Honorowemu Dawcy Krwi:

• uprawnienie do korzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej oraz usług farmaceutycznych udzielanych w aptekach,
• bezpłatne zaopatrzenie w leki objęte wykazami leków podstawowych i uzupełniających do wysokości limitu ceny.

Osobom, które oddały 20 litrów krwi lub odpowiadającą tej objętości ilość innych składników może być dodatkowo nadana odznaka „Honorowy Dawca Krwi – Zasłużony dla Zdrowia Narodu”.

Do pobrania

Kontakt

Mailowo: gdansk.krwiodawstwo(małpka)pck.pl
Telefonicznie: 58 323 41 30
Przyjmowanie interesantów: Poniedziałek, Środa i czwartek w godz. 08:00 – 14:30